سلسله مباحث اخلاق – ۱۳۹۲/۱۱/۱۶

برای مشاهده متن و دریافت و شنیدن صوت به ادامه بروید…

بسم الله الرحمن الرحیم

بحثی که من محضر شما شروع می کنم که بیشتر رنگ اخلاقی هم دارد شاید گاهی از خودتان هم سوال کرده باشید که انسان اگر بخواهد مراتب کمال را طی کند چه کار باید بکند از آیات و روایات چه استفاده می شود ؟ حضرات معصومین در این باره چه فرموده اند ؟ برای کسی که مشتاق است راه کمال را طی کند و حالا می خواهد نسخه اش را از امام صادق علیه السلام بگیرد نسخه اش را از قرآن بگیرد و یا این که نسخه اش را از پیامبر بگیرد چه کار باید بکند ؟ علمای اخلاق را ه هایی را بیان کرده اند پنج یا شش راهش را من انتخاب کرده ام محضرشما عرض می کنم البته برای این که به هم نریزد و حق مطلب هم ادا شود ممکن است در هر نشستی یکی انتخاب شود و هر کدام را مطر ح کنم یک بحث غذای حلال است از آیا ت و روایا ت استفاده می شود که اساس و بنیان از غذای انسان شروع می شود قرآن در این زمینه دو آیه دارد بارها خوانده اید :

کلوا من الطیبات و اعملو ا صالحا این دو ترکیب کنار هم چه کار می کنند ؟ اولا مگر از طیبات خورد ن خودش عمل صالح نیست و اصولا ارتباط بین این دو چیست؟ یک جایی دیگر می فرماید : کلوا مما رزقکم الله و لا تتبعو ا خطوات الشیطان یا دتان می آید در بحث فلسفه تفسیر می گفتیم که بعضی ها وقتی قرآن را تفسیر می کنند مثل آشپز ناشی که یک آشی می پزد یک خورش می پزد لوبیای آن یک طرف است گوشتش یک طرف و آبش هم یک طرف دیگر سیب زمینی اش هم یک طرف دیگر اوایل ازدواج اگر مبتلا شده باشید یا می شوید معمولا خانم ها این گونه هستند ولی همین آب و نخود و لوبیا و سیب زمینی را به یک آشپز هنر مند شیرازی بدهید و بگویید این را آش سبزی کن یک چیزی به شما می دهد وقتی قاشق به آن می زنید مثل عسل همین طور می آید بالا و دست به دست هم می دهد این یک آش است و آن هم یک آش که این را یک ناشی پخته و آن را یک ناشی پس بر این اساس ما قرآن را این گونه معنا کنیم قرآن می فرماید کلوا من الطیبات ….مطلب خوبی است و اعملو ا صالحا مطلب صحیحی است اما ارتباط چیست؟ کلوا مما رزقکم الله یعنی از حلال بخورید می دانید که رزق حرام  نیست ما نداریم :رزق حلال رزق حرام الرزق قسم واحد و هو  حلال اما دارایی بله دارایی حلال  و حرام قران می گوید کلوا مما رزقکم الله اما بعد می گوید و لا تتبعوا خطوات الشیطان اینها درست اما این دو مطلب کنار هم چه می کنند؟ اگر دوستان به این ربط دقت کنید به مطلب سومی می رسید آن را روایات بیان کرده است روایاتی که می فرماید وقتی انسان حرام می خورد مستعد می شود برای گام برداشتن د رمسیر شیطان و تاحلا ل نخورد عمل صالح انجام نمی دهد یک رکن تقوا انجام واجب است آیه دیگر می گوید کلوا مما رزقکم الله و لا تتبعوا خطوات الشیطان یعنی  گناه نکنید معنایش این است که اگر می خواهید واجب را انجام دهید و اعملوا صالحا و گناه را ترک کنید لا تتبعوا خطوات الشیطان شرطش غذای طیب است شرطش رزق است رزقی که خداوند داده است این کنارهم آورد ن در واقع کنارهم آورد ن بناست کنار مبنا مبنا اکل طیب است بنایی که براین مبنا هست عمل صالح است مبنا کلوا مما رزقکم الله است بنایی که براین مبنا تاسیس می شود لا تتبعوا خطوات الشیطان است امیرالمومنین می فرماید :

من اکل الحرام سود قلبه وخلف دینه و ضعفت نفسه هجوا الله دعوته و قلت عبادته در جای دیگری فرمود من اکل حلال صفا دینه و قلبه ودمعت عیناه من خشیه الله و لم یکن لدعوته حجاب .

آن اثر سلبی این هم اثر ایجابی …لذا در روایتی هست که جلال الدین سیوطی در تفسیر معروف خود دارد به نام الدر المنثور نقل می کند روایتی را از عایشه – گر چه خود این موضوع نکته دارد می گوید که رسول خدا صلی الله علیه  و آله  و سلم فرمودند در یکی از معراج ها من را با درختی آشنا کردند که ندیده بودم نیکوتر از او و ندیده بودم به صفای برگ های آن و خوشبوتر از میوه های آن بعد پیامبر فرمود : فتناولت ثمره من ثمرها از آن درخت بهشتی در معراج  گرفتم و خوردم فصارت نطفه فی صلبی فاذا انا اشتقت الی ریح الجنه شممت ریح فاطمه .

وقتی احساس نیاز به بوی بهشت می کنم بوی بهشت را از فاطمه استشمام می کنم ببینید بحث عظمت فاطمه را کسی دارد می گوید که نسبت به حضرت زهرا(س) حساسیت دارد یعنی برخورد عایشه با حضرت زهرا یک برخورد سلبی بوده است  راوی هم یک عالم سنی است من چیزی که می خواهم  از این حدیث استفاده کنم اینست که وقتی طرح تولد حضرت زهرا ریخته می شود که بناست یک ام الائمه ای بوجود آید کذا و کذا باید لقمه مخصوص غذای مخصوص یعنی رابطه بین غذا و کسی که از این غذا استفاده می کند در فلسفه هم گفته شده : شخصیت انسان عمل انسان است لذا انسان به عملش تعریف می شود الانسان ماهو؟ یعنی به عمل و عمل انسان ارتباط مستقیم با غذای انسان دارد و این مطلب بنیان روایی هم دارد : یا کمیل ان لسان یبوح من القلب و القلب یقوم من الغذا فنظر فی ما تغذی قلبک و جسمک

ببین به قلبت و جسمت چه غذایی می دهی اگر از خبیث باشد میشود خبیث و اگر از طیب باشد میشود طیب روایات در این زمینه زیاد است

در یک روایت دیگری می گوید (حدیث قدسی است ) یا احمد ام العباده عشره اجزا ء تسعه منها فی طلب الحلال .   تمام نماز و روزه و مستحبات و نوافل و دعا و قران یک طرف و کسب حلال یک طرف دیگر .

جمع بندی مطالب من اینکه : ما انتظار معجزه نداشته باشیم مثلا امروزه یک بچه نافرمانی میکند یا به پدر و مادر بی احترامی می کند پیش روانشناس می بریمش از پدر و مادر و محیط مدرسه سوال میکند و اینها درست است ولی از پدر نمی پرسد تو پول از کجا در آوردی ؟ یا مادر هنگام شیر دهی غذایش چه بوده است ؟ اینجاست که راه ما از دنیا جدا میشود خانه ، محیط اجتماع ، محیط مدرسه، معلم همه را دنیا در نظر می گیرد ولی از در آمد و پولی که پدر به خانه می آورد نمیپرسد .

اما مهمتر از اینها این است که ببینید از کجا می آورید ؟ لقمه چیست ؟ رشوه است ؟ غصب است ؟ شهریه درس نخوانده است ؟ یا نه لقمه حلال است پس انتظار معجزه و کرامت نسبت به خودمان ، بچه هایمان ، همسرمان نداشته باشیم اگر این جهت را رعایت نمی کنیم .و بگوییم خدایا حرام را نه فقط شرعا بر ما حرام کردی تکوینا هم حرام کن .