دومین نشست علمی روش شناسی فقه الاجتماع توسط استاد خسرو پناه
بسم الله الرحمن الرحیم
کلاس روش شناسی فقه الاجتماع استاد خسرو پناه مورخه سه شنبه ۹۵/۰۸/۱۱ در مدرسه عالی خاتم الاوصیاء(عج) برگزار شد.
استاد خسروپناه در ابتدای این جلسه با اشاره به این که اصولا توجه به بحث روش شناسی با مطالبی از دکارت فرانسوی شروع شد او را به عنوان مبدع در این قضیه معرفی نمود و اظهار داشت که مقصود ما از فقه الاجتماع بخشی از فقه است که توجه به مباحث و قواعد اجتماع دارد و ما به نوعی به دنبال این هستیم که این قضایا را نظام مند کنیم و منظور ما از نظام مند نمودن یک مبحث این نیست که آن را مرتب و دسته بندی کنیم گرچه گاه مقصود همین است اما در این جا آن چه مطمح نظر است این که ما نهادی بسازیم که تمامی این مباحث در آن نهاد عینیت داشته باشد و ارتباط آن را هم با سایر ارگانها و نهادها تعریف وتعیین کنیم .
دکتر عبدالحسین خسروپناه عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی در ادامه با اشاره به این که در غرب بسیاری از کسانی که در حیطه های علوم انسانی کار می کنند در بحث نهاد سازی موفق تر از عالمان ما هستند در این رابطه افزود متاسفانه در بحث های راهبردی اکثرا فقها راهبرد ندارند وی همچنین به بحث مربوط به احکام فقه الاجتماع پرداخت و در خصوص تقسیم دیگری در این رابطه گفت : احکام مربوط به فقه الاجتماع یا ایدئولوژیکی هستند یا راهبردی یا قانونی و حقوقی و یا به صورت احکام نهاد سازی شده هستند.
استاد خسرو پناه ضمن انتقاد از روش شناسی و برخی از راهبردها در مباحث فقهی و اصولی در حوزه ابراز داشت مهم، چگونگی به کارگیری قواعد فقهی واصولی در بطن و متن جامعه است نه صرفا خواندن و کسب اطلاعات . و اشاره داشت در حوزه قواعد رجالی و اصولی و فقه الحدیث را می‌خوانیم اما چگونگی به کارگیری آنها را نه می‌خوانیم و نه می‌دانیم و در حقیقت مرتب کردن آن ها و نتیجه گیری و استنباط است که در مجموعه روش شناسی جمع می شود را کار نداریم و این در واقع همان آسیب بزرگی است که باعث می شود که مثلا ما نهادی به اسم بانک داریم اما با قواعد غربی و نه فقهی و اسلامی
وی خاطر نشان کرد تا زمانی که ما روش ها را ندانیم و یک روش شناس نباشیم وضع به همین منوال است ایشان به کارگیری انواع قواعد زبان شناختی و فهم شناختی شناخت کامل از منابع اصلی همچون قرآن و روایات و شناخت نسبت به گزاره‌های کلی وقواعد فقهی و در نهایت شناخت در حیطه موضوع شناسی و تطبیق آن گزاره ها بر مصادیق را از جمله ابزارهای ابتدایی بحث نهاد سازی عنوان نمود که باید حداقل در این راه با این ابزار ووسائل وارد عرصه کارزار شد
وی در ادامه یادآور شد که باید ما از حوادث و مکاتب ونظریه های جدید در تمامی مباحث مبتلا به جامعه اطلاعات بروز و جامع و کامل داشته باشیم انواع مالکیت ها انواع نظریه ها انواع مکاتب را بشناسیم تا بتوانیم به یک جمع بندی در این باره برسیم .وی رسیدن به پرسشهای نو، کشف پاسخ های نو و جستجوی پاسخ مسائل جدید جامعه از میان متون قرآن و روایی و فقهی را به عنوان یکی از آمال بزرگان دانست که میتواند معبری به سوی نهاد سازی و یافتن تمامی جوابها برای مسائل مستحدثه و به خصوص مسائل اجتماع باشد .