متدولوژي علوم حوزوي - جلسه سوم - مدرسه عالی خاتم الاوصیاء

جلسه سوم :۲۷/۱۰/۱۳۹۰

باسمه تعالی

نتایج تحقیقات موضوع محور:

۱- فاقد نظم منطقی است: عموما نمی توان به مطالب چینش منطقی داد چرا که بر اساس گرایش ذهنی محقق است . ممکن است گرایش ذهنی او منطقی نباشد.

۲- از هاشیه پردازی و پراکنده کاری زیادی برخوردار است.

۳- مساله ،نوآوری و حل مساله امر ثانوی است .

۴- دارای خطاهای روشمند یا روش شناختی است. به عنوان مثال وارد منابع و مبانی می شود و از اصی مطلب باز می ماند.

۵- اثر و کارایی ناچیز.

نتایج تحقیقات مساله محور:

۱- چون از ابتدا به دنبال حل مساله هستیم خواه ناخواه دارای نظم منطقی هستند.

۲- هاشیه پردازی و پراکنده کاری بسیار کمی دارد و بیشتر حول مساله می گردد.

۳- حل مساله رکن اساسی تحقیق است و نوآوری دارد.

۴- خطاهای روسی کمی دارد .

۵- کارایی و اثر بالا دارد.

سوال؟ چرا نتایج و اثر تحقیقات مساله محور زیاد است؟

۱- هدفمند هستند و به همین دلیل از انحراف و خطا جلوگیری می کند و محقق تا پایان تحقیق به دنبال رسیدن به مقصود اصلی است.

۲- ذهن را فعال تر می کند چون برای خی مساله نیاز به تامل و درگیر شدت ذهن هستیم.

۳- ایجاد و توسعه علوم بر اساس تحقیقات مساله محور است. محقق برای رسیدن به پاسخ یک مساله با مسائل مختلف دیگری برخورد می کند که باید به آن ها رسیدگی نماید بنابراین با پاسخ به یک مساله مسائل زیادی پاسخ داده می شوند.

امام رحمه الله علیه می فرماید : علم از حل مسائل به وجود می آید و با جمع نمودن وسائل حل شده یک علم مانند علم فقه ایجاد می شود.

۴- نقد منابع و نظریات بهتر صورت می پذیرد. نقد به معنای داوری است و در تحقیقات مساله محور چون یک مساله مورد بررسی قرار کی گیرد . نظریه ارائه می شود می توان آن را مورد نقد قرار داد.

۵- ارائه نظریه در تحقیقات مساله محور دیگر.

سوال : مساله چیست؟

مساله این نیست که جمله خود را سوالی کنیم.

مساله به دنبال یک مشکل اساسی پیش می آید رخنه فکری یا عملی و محقق می خواهد این رخنه را بپوشاند و این کار را با حل مساله انجام می دهد. بنابراین اگر رخنه ای وجود نداشته باشد مساله هم وجود نخواهد داشت ولو در ظاهر محقق تحقیق خود را به دنبال پاسخ دادن به یک سوال انجام دهد.

ویژگی های مساله:

۱- مفهوما روشن و واضح باشد. به این معنا که بفهمیم رخنه، کمبود و نقص در کجا است؟ ندانستن یک مفهوم یا یک مطلب الزاما رخنه فکری نیست و بیاری از آن ها را می توان با آموزش و مطالعه حل نمود ولی رخنه برای حل شدن احتیاج به تحقیق دارد.

۲- مصداقا هم متمایز باشد.

۳- درست و معنا دار باشد. مهمل نباشد، معرفت محصل به دست بدهد.

۴- مناسب و در توان محقق باشد. محقق سررشته ای در خصوص آن مساله داشته باشد.